رضا همراز
rhamraz@gmail.com
هامی‌میز بیلیریک‌کی، محمد شاهین اوغلو، ناصرالدین شاه، قاجار سلسله‌سینین دؤردونجو شاهلاریندان ایدی کی، 1247ینجی ایلینین صفر آیی آلتی‌سیندا تاریخ بویلو، اوجا و قوجا تبریزده دوغولوب و 17 یاشار، شاهلیق تختینه ال تاپمیشدیر. دئدییمیزکیمی، ناصرالدین شاه 1264ده (ذیقعده‌آیی‌نین 23 اونجو گونونده) تهراندا رسمی اولاراق شاهلیق تختینه اوتوردو. اونون حاقیندا بو گونه کیمی اونلار کیتاب و یوزلر مقاله یازیلیب کی، دئمک یاشایشینین بیرجه قارانلیق حیصه‌سی قالمامیشدیر، قالسادا، چوخ آز قالمیش‌دیر. ناصرالدین شاه 49 ایل سلطنت سوردوکده، اللینجی ایلینین سلطنتین طنطنه‌لی کئچیرمک اوچون هر یئری بزه‌ندیریب و اؤزون جشن گونلرینه حاضیرلایردی کی، کرمانلی میرزه رضانین الی ایله شاه عبدالعظیم‌ده گولـله‌له‌نیب و نهایت الین دونیادان اوزوب و اوغلو مظفرالدین شاه، اونون یئرینده اوتوروب و بیر ایل‌ده‌ن سونرا شانلی مشروطه فرمانی همین شاهین الی ایله ایمضالاندی.
بیزیم فیکیریمیزجه ناصرالدین شاهین یاشاییشینین ان قارانلیق حیصه‌سی اونون ادبی چالیشمالاری‌دیر. شاید بو گونه قده‌ر اونون شاعیرلییندن و پوئزیاسینا دایر ائله بیر آغیز یاندیران سوز ـ صحبت، مطبوعات دونیاسیندا گئتمه‌میشدیر. حالبوکی، او یوکسک درجه‌ده شاعیرلیک استعدادینا مالیک‌ایدی و فارسجا ـ تورکجه شعرلریندن اورنک‌لر الده‌دیر.
اونون:
رفتم به کربلا به سر قبر هر شهیدی
دیدم که تربت شهدا مشک و عنبر است
پرسیدم از کسی سببش را به گریه گفت
که پایین قبر حسین قبر اکبر است
شعری هله‌ده یاس توره‌نلرینده اوخونار. اونون فارسجا دیوانین حسن‌گول‌محمدی چاپ ائتمیشدیر. لاکین تورکجه شعرلریندن بیرجه بیت‌ده او شعر توپلوسونا نه ایسه داخیل ائدیلمه‌میشدیر. من هله نئچه ایل‌لر قاباق بیر تورکجه شعر ایله تانیش ایدیم و دئمک ائشیتمیشدیم. آمما اونون سؤیله‌یه‌نینین کیم اولدوغون بیلمه‌زدیم.
داها سونرالار تورک دونیاسینین اویوندویو رحمتلی پروقسور محمد تقی زهتابی‌نین یاس تورنیندن قاییدارکن مرثیه شاعیریمیز حاج علی‌آقا حسین‌زاده، همین شعرین بیر قسمین منیم اوچون اوخویوب و شعرلری ناصرالدین شاهدان بیلدی. من بو ایشی حاللاجلاماق اوچون هر یئره باش ووردوم آمما نتیجه آلانمادیم. حتا شهریمیزین عالیمی و ادیبی اوستاد حاج موسی هریسی‌نژاد ایله گوروشوب دانیشاندا ناصرالدین شاهین تورکجه شعرلریندن خبر آلدیم. اونلار منه همین شعری اوخویوب و داها سونرا منیم اوچون یازدیغلاری بیر مکتوبدا بئله قئیدلری اولموشدو: «... رحمتلی، ملاعلی روضه‌خوان هریسی بو شعرلرین نسبتینی وئریب مرحوم ناصرالدین شاها. منبرده هی اوخوردو. قولاق وسیله‌سیله او مرحومدان حفظیمده‌دیر...». اوستاد هریسی‌نین سؤزلرینه قووت بونودا آرتیرماق هئچ‌ده یئرسیز اولمازکی، آشاغیدا تقدیم ائده‌جه‌ییمیز شعرله، اؤنجه اوخودوغوموز فارسجا شعرین بیر سیرا سبک‌شناسی علاقه‌لری و یاخین‌لیغلاری‌گؤرونور. همین شعر مطبوعاتدا چاپ اولاندان سونرا ایکی یوزه یاخین مقاله‌سین گوردیوموز، حؤرمتلی محمد علی نقابی‌ده کندلری دیزه‌ده اولان بیر ال یازمادان همین شعری کؤچوروب بیزیم اختیاریمیزدا قویدولار. اونلارین واریانتلاریندا اوچ بیت وار ایدی کی اوستاد هریسی نین یازدیغی واریانتدا نه ایسه یوخ ایدی. هر حالدا بو سیز، بودا ناصرالدین‌شاهین بیر تورکجه نووحه‌سی. گون اولسون باشقا شعرلرین‌ده الده ائده‌بیله‌ک. انشاء اللاه.
قویدوم قدم امام حسینین رواقینا
دوشدو کؤنول طواف ائیله‌مک اشتیاقینا
اؤپدوم حرم حریمینی، قبرین قوجاقلادیم
گؤردوم حسین اصغرین آلمیش قوجاقینا
هرده‌ن بو غازینین یاراسیندان قانین سیلیر
هرده‌ن قویور دوداغینی عطشان دوداقینا
شوط ائیله‌دیم ضریحینی ایاق سمتینه کئچیب
قویدوم یوزومو صدق ایله اکبر آیاقینا
آغلاییردیم اکبره کی صدا گلدی دور گئده‌ک
یالقیز قویان عروسونو قاسیم اوتاغینا
گلدیم او سمته گوردوم عروسون سسی گلیر
مشغول دور عمو اوغلوسو قاسیم فراغینا
قبر علی‌ّ اکبری پایین پاییده
گوردوم کی قونچه تک آسیلیب گول بوداقینا
دربان او بارگاه‌ده قبر حبیب ایدی
یئتمیش ایکی غریب شهیدین رواقینا
هر قبر صاحبین سوروشودوم کی کیمدی بو؟
اخلاص ایله قویام اوزومو تا آیاقینا
ناگاه اوجالدی حضرت عباس نعره‌سی
کای نابلد دخیل زیارت سیاقینا
من هر شهیدده‌ن یاخینام آغلایان گوزه
سقّا اولان همیشه گئده‌ر سو سوراقینا.
گؤرندویو کیمی شعر ناقص نظره گلیر آنجاق، هله‌لیک بو قده‌ره کفایت‌لندیک و شعره ال وورمادان اولدوغو کیمی ثبت ائتدیک. یازیمیزین سونوندا اوستاد هریسی و اوستاد نقابی‌دن اؤز تشککور و منت‌دارلیغیمیزی بیلدیره‌ره‌ک، ادب سئوه‌رلریمیزده‌ن رجاء ائدیریک ناصرالدین شاهین باشقا تورکجه شعرلری اللرینده وارسا، ادبیاتیمیزلا ماراقلانانلاردان اسیرگه‌مسینلر.
نوشته شده توسط : احمد رنجبری حیدرباغی - تاریخ : جمعه 87/9/1 ساعت 4:10 ع
مطلب بعدی :
حاج علمدار ماهر شاعر برجسته آذربایجان درگذشت
