احمد رنجبری حیدرباغی
a.r.heydarbaqi@gmail.com
زندگی و مذهب
میرزا محسن خطاط، معروف به عماد الفقرا و متخلص به «حالی» فرزند ملا حسنعلی[1]، در سال 1285 هـ .ق در اردبیل چشم به جهان گشود. حالی در اواخر عمر خود، مجاور حرم حسینی شد و پس از 88 سال تلاش و کوشش سرانجام در سال 1373 هـ .ق در همان ‌جا به رحمت ایزدی پیوست[2]. وی در جوانی «مادح» تخلص می‌کرده، بعدها تخلص خود را به «حالی» تغییر داده است.
«حالی در ادبیات فارسی و عربی یکی از دانشمندان عهد خود بود و در فقه و حکمت و عرفان نیز از اساتید بزرگ به شمار می رفت»[3]. وی از اقطاب سلسله ذهبیّه بود. تذکره‌نویسان او را اهل زهد و تقوا دانسته‌اند و یادآور شده‌اند که روزها را به روزه و شب‌ها را به عبادت سپری می‌کرد، و دارای خطی خوش و اخلاقی نیکو بوده است.
حالی با نوشتن رساله‌ای در تصوف با آوردن احادیث و کلمات چهل تن از پیشینیان، به تعریف و تمجید طریقه شیعه پرداخته و سلسله ذهبیه را هم داخل در طریقه امامیّه دانسته است. وی با این کار می خواست افترای کسانی که می‌گویند این سلسله از طریقه امامیه بیرون است، دفع شود.[4] طبق نوشته‌ی محققان، ذهبیه، سلسه‌ا‌ی شیعی‌مذهب به شمار می‌رود، چرا که از جمله عقاید صوفیان ذهبی، پایبندی به اصول سنت و تشیع است.[5]
ادامه مطلب...