یازار: اکبر حمیدی علیار

شاه­تختی تخلصو ایله یازیب یارادان یازیچی و شاعر صابر حبیب­اوغلو حاجی­یف 1968-نجی ایلده نخجوانین شاه­تختی کندینده آنادان اولموشدور. 1993-نجو ایلده آذربایجان دولت نفت آکادئمیاسینی، 2007-نجی ایلده آذربایجان رئسپوبلیکاسی­نین پرئزیدئنتی یانیندا دولت اداره­چیلیک آکادئمیاسینی بیتیرمیشدیر.

 2007-نجی ایلدن آذرتاج خبر آگئنتیلیگی­نین و آزتی­وی­نین ایرانداکی رسمی نماینده­سی­دیر. 15 کتاب، چوخ­سایلی علمی و یوزلرله پوبلیسیست مقاله­لرین مؤلفی­دیر. روسیا، اوکراینا، گورجوستان و ایراندا فارس، انگلیس و روس دیللرینده کتاب و مقاله­لری درج اولونموشدور. او شعر و روماندان باشقا، تاریخی تدقیقلر و تألیفلرله ده مشغولدور؛ آذربایجان-ارمنیستان داغلیق قاراباغ مناقشه­سی ایله علاقه­دار ارمنیستان تاریخی، ارمنیستانین آذربایجان تورپاقلاری و خلقی علیهینه اولان تجاوزو  و خوجالی سوی­قیریمی حاقدا آراشدیرمالاری دقته و تقدیره لایق­دیر. اثرلریندن"خزل اولدو خوجالی­نین خزن­گولو" (X?z?l oldu xocal?n?n x?z?ngülü) کتابینی آد آپارماق اولار، بو کتابین فارسجا ترجمه­سی "گل خزان خوجالی پرپر شد" عنوانی ایلا 2012-نجی ایلده تهراندا صداقت نشریاتی طرفیندن نشر ائدیلمیش­دیر.

آذربایجان یازیچیلار بیرلیگی­نین عضوو شاه­تختی 2010-نجو ایل آذربایجاندا "ترقی" میدالینا لایق گؤرونموشدور. سون واختلار سیاسی علملر اوزره فلسفه دوکتورلوغونو بیتیرن شاعرین (TANRI SEVG?S?) "تانری سئوگیسی" پوئزیا توپلوسو 2013-نجو ایل باکیدا "بیلیک" نشریاتی طرفیندن نشر ائدیلمیشدیر، بو کتاب ایراندا دا اسکی الفبایا کؤچورولموش و چاپ عرفه­سینده­دیر. کتابین بیرینجی حصه­سینده "تورقای و گولای"  سئوگی داستانی منظوم شکیلده یئرله­شیب، قالانی دا مختلف اجتماعی -عاطفی شعرلردیرلر، عمومیتده نخجوان و کند محیطینه، تاریخینه و شاعرین اوشاقلیق چاغلارینا عائددیر. کتاب آشاغیداکی بیتلرله باشلانیر:

تانری سئوگیسی

آللاهین آدی ایلا باشلارام ایشه

چالیشدیم اویمایام خراب وردیشه

حلالی ایلک اوّل سؤزده آرادیم

کؤنولده آرادیم، گؤزده آرادیم

هر شئیه شوکر ائدیب "آللاه" دئیه­رم

نادانا، جاهله بئله سؤیله­رم:

حکمت اؤزونده­دیر بؤیوک آللاهین

گؤرونور هر یئرده یئری واللاهین.

سؤزون ده آخیری عمل­له گرک

دوز اولا، اویوشا، تام اولا گئرچک.

الیمدن دوشمه­ییر "قرآنی-کریم"

روحوما قاناددیر آللاها عشقیم.

قوّتیم پیغمبر کلامیندادیر

حراما ال آتماق قلبیمه یاددیر.

تبریزده وئردیلر بیر کتاب منه

تورک اوغلو یازمیشدی دفتری-سینه

اوخودوم "مکه­دن دوغان گونش"ی

کتابدا توپلانیب دونیا گردیشی.

زحمتین ایتمه­سین تانری یانیندا

نظامی اولاسان بهشتده باشدا.

هر آن او یانی

گؤزله­دیم حسرتله هرآن او یانی،

روحوملا گزیرم گئنیش سمانی.

یولومدان قوورام چنی، دومانی.

اوردا نئجه سئچیم یاخشی-یامانی؟

گؤزله­دیم حسرتله هرآن او یانی،

ازیرمی اوردا دا قانماز قانانی؟

نئجه یاشادارام اوردا آد، سانی؟

قویورام بورادا ناله­نی، قانی!

گؤزله­دیم حسرتله هرآن او یانی.

آغ گونو تاپمادیم بوردا، او هانی؟

نئینیرم عذابلی، گوناهکار جانی؟

لنگیدین، روحوم سن، یولونو تانی.

منبع: «دنیز» نشریه سی، نؤمره 44، نشر تاریخی 30 دی آیی 1392 - اورمیه

به گزارش سایت دنیزنیوز، کتاب منظومه «پیغمبر» اثر شاعر و متفکر بزرگ مسلمان «حسین جاوید» در حوزه هنری آذربایجان غربی مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

بر اساس همین گزارش منظومه «پیغمبر» اثر جاویدان شاعر و متفکر بزرگ مسلمان «حسین جاوید» به مناسبت فرارسیدن سالروز میلاد پیامبر اکرم محمد مصطفی (ص) در کانون هفتگی شعر و ادب حوزه هنری آذربایجان غربی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در این نشست ادبی که با حضور بیش از چهل نفر از شعرای ارومیه تشکیل شده بوده، مسئول واحد آفرینش­های ادبی حوزه هنری استان با تقدیر از اقدام و زحمات اکبر حمیدی علیار شاعر و مترجم کتاب مزبور، گفت: حسین جاوید از شاعران بزرگ آذربایجان و متفکر برجسته مسلمان است که قربانی استبداد استالینی شد، ولی آثار جاودانش از جمله کتاب منطوم «پیغمبر» او را در تاریخ ادبیات جهان اسلام جاودانه ساخت.

مصطفی قلیزاده علیار تأکید کرد: حسین جاوید با ادبیات فارسی و اندیشه­های عرفانی و فلسفی و دینی بزرگانی چون عطار و مولانا و فردوسی و سهروردی آشنایی عمیق داشت و از آراء و اندیشه­های آنان در آفرینش هنری و میراث ادبی خود الهام گرفته است؛ امیدواریم همه آثار این شخصیت بزرگ در ایران ترجمه و بیشتر شناخته شود و نسل ادب­دوست و مراکز دانشگاهی و اهل ادب و اندیشه با اندیشه­های این شاعر بزرگ آشنا شوند.

علی رزم­آرای از شاعران و منتقدن ادبی ارومیه نیز طی سخنانی گفت: زبان ادبی حسین جاوید در منظومه «پیغمبر» بسیار محکم و دارای جوشش عاطفی و تصاویر زنده است و مترجم محترم کار خوبی که کرده، متن اصلی و ترکی آن را در بخش دوم کتاب آورده تا علاقمندان و اهل ادب و نظر بتوانند آن را هم بخوانند و هم با متن ترجمه مقایسه نمایند. وی افزود: به نظر می­رسد مترجم پرتلاش آقای حمیدی علیار در ترجمه اثار حسین جاوید کاری ابتکاری کرده ولی حق مطلب صددرصد در ترجمه این اثر شاهکار به خاطر ترجمه منظوم و موزون به فارسی ادا نشده و تکلف­بار شده، با این حال، ترجمه فارسی منظوم اثری قابل توجه است، اگر ترجمه آن به نثر شاعرانه و ساده انجام می­گرفت شاید رساتر از این می­شد. گفتنی است ترجمه کتاب منظوم «پیغمبر» اثر شاعر و متفکر بزرگ مسلمان «حسین جاوید» در سال جاری از سوی انتشارات «آوای منجی» در قم منتشر و به بازار کتاب عرضه شده است.

منبع: سایت دنیزنیوز www.Daniznews.ir

دیوان مدایح و مراثی میرفتّاح (اشراق) مراغه‌ای درگذشته‌ی 1175 قمری از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.

میرعبدالفتاح موسوی از علمای معروف مراغه در قرن دوازده قمری است که به سبب تبحّر در فقه و حدیث منصب شیخ‌الاسلامی را هم دارا بود. وی از ارادتمندان میرمحمد تقی شاهی مشهدی عارف نامی اواخر عصر صفویه بود و به دست او در مشهد مقدسه به طریقه فقر مشرف و به مقامات عالی رسید و سپس به مراغه بازگشته و در آنجا ساکن شد.

میرعبدالفتاح بیشتر مراثی خود را در قالب مثنوی سروده است که مناسب‌ترین قالب برای بیان وقایع است از ویژگی‌های مراثی وی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

آیات قرآن و مضامین متون مذهبی چون نهج البلاغه و سایر ادعیه در مراثی میرعبدالفتاح جایگاه ویژه‌ای دارد.
اشعار موجود در دیوان میرعبدالفتاح به دو زبان فارسی و آذری به زبانی ساده و روان بدون پیچیدگی و دشواری است.
گنجینه لغات مراثی میرعبدالفتاح پر از ترکیبات زیبا و بدیع است که قسمت عمده آن عبارات فارسی و قسمت اعظم عبارات آن با نحو زبان فارسی است.
مراثی میرفتاح درآمدهای دلنشین و زیبایی دارد.
شاعر در مراثی خود روایت‌های متداول را به نظم کشیده و متاثر از روضه الشهدا واعظ کاشفی است.
در سروده‌های میرعبدالفتاح از آداب و رسوم ماه محرم در سده 12قمری داده‌های منحصربفردی وجود دارد.
میرعبدالفتاح مدایح و برخی مراثی خود را در قالب مخمس سروده است.
وی برخی از واقعه‌ها همچون دیر راهبیه، شهادت علی اکبر و شهادت علی اصغر را به دو زبان فارسی و آذری سروده که این خود حکایت از استفاده هر دو متن در مجالس سوگواری در مراغه دارد.
میرفتاح اطلاعات خوبی هم از تاریخ ایران و سیر آن دارد که فقراتی از آن را در مخمس عبرتیّه می‌توان مشاهده کرد.
وی سیادت خود را مایه مباهات دانسته است.

<**<** ادامه مطلب...

جامعه ادبی نیر در تاریخ 92/4/15 با استاد دکتر مجاهدی (پروانه) دیدار کرد. در این نسشت که در فضای بسیار صمیمی و معنوی، با محوریت شعر توحیدی صورت گرفت، ابتدا حجت الاسلام سید بشیر حسینی، دبیر جامعه ادبی نیر به بیان فعالیت ها و عملکرد جامعه ادبی پرداختند، و توضیحاتی در رابطه با گونه های شعر آئینی که به شعر ماورایی، رهایی و ولایی تقسیم می شود و شعر توحیدی شعبه ای از شعر ماورایی است، ارائه دادند.

در ادامه تعدادی از اعضای جامعه ادبی، آقایان مهدی فعال، صالح صالحی، علیرضا حضرتی و استاد سید علی اصغر موسوی به شعر خوانی با موضوع شعر توحیدی پرداختند، بررسی سیر تاریخی شعر توحیدی و مناجات در شعر آذری، عنوان مبحثی بود که آقای احمد رنجبری حیدرباغی ارائه کردند.

در خاتمه نشست، استاد مجاهدی با ابراز خرسندی از دیدار با جامعه ادبی نیر و بیان اهمیت شعر توحیدی و شعر آئینی به مقوله آموزش و پژوهش برای شعرای جوان در زمینه شعر آئینی اشاره کرده، تاکید بر آسیب شناسی شعر آئینی و جلوگیری از بروز برخی معضلها مانند غلو در شعر آئینی داشتند، ایشان راهکار حل معضلات شعر آئینی را نظارت، آموزش و تحقیقات میدانی دانستند و بر این محور به بیان مباحثی پرداختند، استاد در خاتمه بحث با ایراد سروده‌های خویش حضار را مستفید نمودند.

پایان مجلس با مناجات خوانی مداح اهل بیت آقای شیرمحمدی، حال و هوای روحانی و معنوی به خود گرفت.

http://nayyer.mihanblog.com/post/66

قوشار: حاج علمدار ماهر - باکو

***

ای بو عالم ­لرین بؤیوک شاهی

کایناتین یگانه آللاهی

ای بوتون وارلیغی قوران معمار

واری یوخ سنسن ائیله­ ین، یوخو وار

ای وئرن زینت عرش اعلایه

گؤز وئرن خلقت تماشایه

او میثیل‌سیز جمالین حؤرمتینه

عقله سیغماز کمالین حؤرمتینه

لطفونو بیزلره عنایت ائله

بیزی دوزگون یولا هدایت ائله

باتمیشیق چوخ گناهه هر بیریمیز
ادامه مطلب...

اشاره: این یادداشت گزارش دیدار رسول جعفریان با مصحح این اثر و در معرفی آن است که از وبلاگ استاد جعفریان اقتباس شده است.
***
این کتاب مقتل امام حسین (ع) است که به نظم ترکی عثمانی سروده شده و محل سرایش آن شر بورسا بوده است. لامعی که آثار متعددی از جامی را به ترکی ترجمه کرده به نام ملای روم شناخته می شده است. وی نقشبندی بوده و به احتمال زیاد خانقاهی هم داشته است. 
این کتاب شامل 988 بیت است و پیش از این چاپ نشده است. تألیف آن پیش از سال 933 بوده است که در آن سال، لامعی کتاب شرف الانسان از رسائل اخوان الصفا ترجمه کرده و ضمن آن از مقتل آل رسول خود یاد کرده است.
مصحح از یک نسخه استفاده کرده که تنها نسخه کامل آن منظومه بوده است. البته نسخ ناقص دیگری هم دارد. سه نسخه از این اثر دارای نگاره های مینیاتوری است که در چاپ حاضر نیامده اما به صورت مستقل ضمن یک کاتولوگ منتشر خواهد شد.
عاشق چلبی در کتاب مشاعر الشعراء گفته است که قاضی بورسا واعظ ملا عرب خواندن مقتل الحسین را که به قول او مختصص اشق ها یعنی شیعیان بود ممنوع کرد. لامعی چلبی، مقتلی از منابع صحیح تدوین و گردآوری کرد و قاضی وقت آشچی زاده حسن چلبی و ملاعرب و سایر علما را جمع کرده و در مسجد جامع بورسا برای آنان خواند.
اسماعیل بلیغ در کتاب خود موسوم به «گلدسته» توضیحی در باره علت ممنون کردن خواندن مقتل توسط قاضی ملاعرب را بیان کرده است:
مروی است که در آن عصر واعظ عرب ترک مراعات ادب کرده و در مجالس و محافل خواندن مقتل حسین اقرب به کفر دانسته بود. لامعی مرحوم سوخته نایره غیرت شده کتاب مذکور را تنمیق نموده و در محضر قاضی شهر آشچی زاده و واعظ مزبور و آقایان و اشراف و جمهور در مسجد جامع بورسا بالای کرسی قرائت نموده و دخال مزبور را شایسته توبیخ و سزاوار تعزیز لسان کرده است.
روشن است که این اقدامات برای جلوگیری از نفوذ صفویان و شیعیان در نواحی بود.
شاعر در بین سروده های خود از واقدی، خواجه محمد پارسا (کتاب فصل الخطاب) ، شواهد النبوه جامی به عنوان منابع خود یاد کرده است.
شاعر دراین کتاب از آراء مختلفی که علمای مختلف در باره لعن یزید گفته اند، بحث کرده است. اما خودش تأکید دارد که باید یزید را لعنت کرد. جالب است که مخالفان اهل بیت را خارجی یا مارقه می نامد. این را به عنوان یک حدیث از رسول الله (ص) نقل کرده است. در این باره هم که گفته اند یزید توبه کرده است گوید که اگر این طور بود، باید وقتی سر امام حسین را آوردند، آنها را می کشت.
کتاب در ده مجلس برای ده روز محرم تنظیم شده است. در پایان بخشی را هم اختصاص به قیام مختار داده است.
به گفته مصحح در ترکی عثمانی، دست کم پنج کتاب شناخته شده است، اما باید بیش از اینها باشد و نیاز به جستجو در منابع خطی است.
کتاب در 160 توسط آقای ارطغرل ارتکین تصحیح و توسط انتشارات کوثر در استانبول در سال 2012 به مناسبت اربعین حسینی منتشر شده است.
 http://www.khabaronline.ir/detail/292809/weblog/jafarian

قوشار: مرحوم اعظمی

بُلورسن غرق عصیانم، رئوف الله رئوف الله
گنه کارم، پشیمانم، رئوف الله رئوف الله

ندور چاره گنهکاره، گنهکارم یوزوم قاره
آچوب اَل ایسترم چاره، رئوف الله رئوف الله

اگر گیتدیم خطا خالق، منم الطافیوه شائق
که بخشش دور سنه لایق، رئوف الله رئوف الله

اورکده سوز آهیم وار، بُلورسن چوخ گناهیم وار
نه یار و نه پناهیم وار، رئوف الله رئوف الله

سنه معلومیدور مطلب، اوتا یوخ طاقتیم یارب
ترحّم ائت سنی زینب، رئوف الله رئوف الله

اوزوم بُلّم حقِ عادل، گله درگاهیوه سائل
اولار مقصودینه نائل، رئوف الله رئوف الله

ایدر گر «اعظمـ»ـی افسوس، اولار درگاهیوه پابوس
اونی سن ایلمه مایوس، رئوف الله رئوف الله

گپ و گفت با اصغر فردی حافظه تاریخ ادبیات آذربایجان / حامد خسروشاهی

--------------------------------------------------

اشاره:

استاد اصغر فردی را به شاگردی استاد محمدحسین شهریار می شناسند. صدایش هم برای خیلی ها آشناتر از سیمایش هست. آلبوم های صوتی که وی گوینده یا دکلمه کننده آن ها بوده است، نظیر آلبوم های ترکی: فضولی، صراف تبریزی، عاشورا شعرلری، بایاتیلار و آلبوم های فارسی: وداع (با خوانندگی حسام الدین سراج)، با شهریار (سیری در زندگی و اشعار شهریار در دو آلبوم)، فاطمیات و... بسیار مورد استقبال قرار گرفته اند. استاد فردی به سبب مطالعات بسیارشان در ادبیات ترکی یکی از بهترین کارشناسان در باب ادبیات مرثیه هستند. گفت و گویی داشتیم با وی در باب ادبیات مرثیه که سوال های مصاحبه را حذف و گفته های استاد را به صورت موضوعی تقدیم حضور می کنیم. 

قوی ترین مرثیه ها در تمام زبان ها 

با یک فاصله چشم گیر ادبیات رثایی ترکی غنی ترین ادبیات در بین تمامی زبان های موجود در جهان اسلام است؛ اما متاسفانه در جامعه ما حق نوحه ترکی آنطور که باید ادا نشده؛ هم آثار برگزیده و برجسته ی از این ادبیات شناخته نشده اند و هم مداحان خوش ذوقی که اشعار و نوحه های بکر و متعالی را انتخاب کنند نداشته ایم. آثار معدودی در این زمینه داریم. در یک مورد از این نمونه ها، مرحوم بنی هاشمی برگزیده ای از آثار ترکی را جمع آوری کرده بودند. از طرف دیگری متاسفانه اشعار برخی شعرای بزرگ مانند هندی در دست نیست و فقط گوشه ای از آنها در جزوه ای که مرحوم آقای حبشی همت کردند و چاپ شد. 

خازن می گفت، شیخ محمد خیابانی می نوشت 

خازن با اینکه دارای اشعار بی نظیری است اما چون سواد خواندن و نوشتن نداشت نوحه های ایشان هم از دست رفته است؛ آن مرحوم در چهارراه منصور، دربند خیابانی همسایه شیخ محمد خیابانی بودند و در هر ساعت از شبانه روز که شعری به ذهنشان می رسید به خانه شیخ محمد خیابانی مراجعه می کردند و در همان دم در منزل شیخ و با گریه شعرشان را می خواندند و شیخ هم یاددادشت می کرد؛ با اینحال می بینید که از خازن دیوانی چاپ نشده است، در حالی که ایشان دارای غزل های بسیار زیبایی هستند که در یکی از آنها درباره به توب بستن مجلس اینطور می سراید: «هر زمان گویلوم گوشی یاد بهارستان ائدر/ فکر وصلیله سئزیلدار ناله و افغان ادر).
ادامه مطلب...

قوشار: علرضا ناعمی

آل باشیمی دیز اوستونه درد و بلاسی وار
الله بیلور نه حدّده غم و ابتلاسی وار

گون باتمامیش منیم باتاجاق عمرومون گونی
قیزلاریمون دیلینده بو گوندن نواسی وار

من چوخ چالیشدیم حقّوی دنیایه بیلدیرم
بو یولدا هر قضایه بتولین رضاسی وار

تا جان واریمدی ائتدیم حمایت امامیمه
یالقوز دگول علی بیله­لر جان­فداسی وار
ادامه مطلب...